اين خطبه در واقع داراى دو بخش است: بخش اوّل طبق معمول بسيارى از خطبه ها، حمد و ثناى الهى است در برابر نعمتهاى بى پايانش كه به بندگانش ارزانى داشته است، و امام عليه السّلام با تعبيراتى بسيار زيبا و روح پرور از آنها ياد مى كند، و خدا را به خاطر آنها مى ستايد.
در بخش دوم لشكريان خود را از برنامه اى كه در پيش دارند آگاه مى سازد، و مسيرشان را به آنها نشان مى دهد كه از كجا بايد بگذرند تا به مقدمه لشكر كه از پيش فرستاده شده است بپيوندند. سپس قبايلى را كه در اطراف دجله زندگى مى كنند بسيج نموده و به همراهى هم به سوى دشمن حركت كنند، ظاهرا امام عليه السّلام مى خواهد به يارانش در نخيله، كه جمعيت زيادى نبودند، اين نكته را يادآور شود كه تنها شما نيستيد كه به سوى صفّين مى رويد، گروه زيادى در مسير راهند كه آنها را بسيج مى كنيم و به شما مى پيوندند و جزء عدّه و عدّه شما مى شوند. توضيح اين كه حضرت عليه السّلام مقدمه لشكر خود را به نقطه اى از ساحل فرات فرستاد و دستور داد آنجا بمانند تا امام عليه السّلام با گروه ديگرى به آنجا برسد. سپس از فرات عبور كنند و ساكنان اطراف دجله را براى مبارزه با لشكر شام بسيج نمايند و هر سه گروه به سوى شاميان حركت كنند.